Πώς ένας ποταμός κρατά τους αγρότες στην επιφάνεια στο Τατζικιστάν
Η βόρεια περιοχή Sughd του Τατζικιστάν είναι ένας πλούσιος γεωργικός λεκάνη χάρη στον ποταμό Syr Darya που διασχίζει την περιοχή. Για 144 χιλιόμετρα ο ποταμός ρέει μέσα από το Τατζικιστάν – μόλις αρκετό για τις πολλαπλές απαιτήσεις του νερού για βαμβάκι, ρύζι και φρούτα που καλλιεργούν οι αγρότες, καθώς και για δύο μεγάλες υδροηλεκτρικές σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.Ο φωτορεπόρτερ του RFE/RL, Petr Trotsenko, ακολούθησε τον ποταμό μέσα από το Τατζικιστάν για να δει πώς ο ποταμός Syr Darya υποστηρίζει τη ζωή και επηρεάζει τη γεωπολιτική στην Κεντρική Ασία.
Στις 4:30 το πρωί ξεκινήσαμε για να συναντήσουμε τους τοπικούς αγρότες στη βόρεια περιοχή Sughd του Τατζικιστάν. Εκείνη την περιοχή πρέπει να ολοκληρώσετε τη δουλειά σας πριν ο ήλιος αρχίσει να ψήνει το τοπίο. Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας που περάσαμε στην περιοχή, η θερμοκρασία του αέρα έφτασε σχεδόν κάθε μέρα τους 50 βαθμούς Κελσίου.
Περίπου το 93% του εδάφους του Τατζικιστάν είναι βουνοώδες, και οι κάτοικοι ξέρουν την αξία του γόνιμου εδάφους. Κοντά στα σύνορα με το Ουζμπεκιστάν, η πεδιάδα πλημμυρών του ποταμού Syr Darya εκμεταλλεύεται εντοιχιστικά από τους τοπικούς αγρότες. Ο περισσότεροι καλλιεργούν βαμβάκι. Ο Φαρρούχ Ζαμπίτοβ, επικεφαλής της αγροϊδρομής Φαρίζα, είχε την τύχη της γεωγραφίας. Το χωράφι του βρίσκεται ακριβώς στα όρια του Syr Darya. Αλλά πληρώνει για το χρόνο που λειτουργούν οι αντλίες νερού που ποτίζουν τα χωράφια του.
Τρία χρόνια πριν, 1 κιλό βαμβάκι πουλιόταν για 15 σομόνι, αλλά το 2023 η τιμή του 1 κιλού βαμβακερών δεν ξεπέρασε τα 5 έως 6 σομόνι. “Θα ήταν καλό αν μπορούσαμε να πάρουμε τουλάχιστον 10 σομόνι το κιλό φέτος”, λέει ο Ζαμπίτοβ.
Η παραγωγή βαμβακιού είναι μία από τις πιο σημαντικές βιομηχανίες στην οικονομία του Τατζικιστάν. Κάποιοι ειδικοί συσχετίζουν τη μείωση των τιμών του βαμβακιού με την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τις επόμενες κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Μόσχα.
Η Ρωσία, που ήταν ένας από τους κύριους αγοραστές βαμβακιού του Τατζικιστάν, αναφέρεται ότι αγοράζει λιγότερα ωμά υλικά λόγω της δυσκολίας που αντιμετωπίζουν οι ρωσικές επιχειρήσεις τώρα για την πώληση τελικών προϊόντων σε άλλες χώρες.
“Έγινε πολύ δύσκολο”, λέει ο Ζαμπίτοβ πριν επιστρέψει στη δουλειά του. Το καλοκαίρι, κάθε λεπτό στα βαμβακοφόρα πεδία μετράει.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μου στο Τατζικιστάν, άκουσα από διάφορους αγρότες ότι η καλλιέργεια βαμβακιού έχει γίνει αμερόληπτη. Οι φόροι γης αυξάνονται, το νερό και τα λιπάσματα είναι ακριβά, και το βαμβάκι πρέπει να πωλείται για ένα ωχαδό. Οι περισσότεροι από τους αγρότες εδώ εργάζονταν σε συλλογικές αγροικίες κατά τη διάρκεια της Σοβιετικής Ένωσης. Καθώς κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση, πολλοί από αυτούς τους εργαζόμενους κατάφεραν να μισθώνουν τη γη των αγροκτημάτων από το νεοανεξάρτητο κράτος τους.
Ο αγρότης Αμπντούλο Νιγιάζοβ είναι ένας από αυτούς που νοικιάζουν ένα κομμάτι γης και εργάζονται στα χωράφια του εδώ και περισσότερο από 30 χρόνια. Ο Νιγιάζοβ καλλιεργεί βαμβάκι σε ένα από τα χωράφια του και βερίκοκα στο άλλο. Η κυβέρνηση απαιτεί από τον αγρότη να καλλιεργεί κάποιο βαμβάκι· αλλιώς, λέει, θα καλλιεργούσε μόνο βερίκοκα. Τα δέντρα φρούτων απαιτούν λίγη προσοχή και υπάρχει πάντα μια σταθερή αγορά για τα ξεραμένα βερίκοκα.
Η οικογένεια Νιγιάζοβ είναι εμπλεκόμενη στο να μαζεύει τα βερίκοκα από τα 25 δέντρα τους. Η συγκομιδή είναι κρίσιμη – αν το φρούτο δεν μαζευτεί εγκαίρως και στεγνώσει σωστά, θα σαπίσει.
Εξηγώντας πώς ποτίζει τα χωράφια του από τον ποταμό Syr Darya, ο Νιγιάζοβ μου λέει: “Έχουμε μια χάννα που περνάει από εδώ, και έχουμε εγκαταστήσει μια αντλία με ένα υδρόμετρο,” λέει. “Πληρώνουμε λίγο παραπάνω για το νερό επειδή το χωράφι μας είναι μακριά από τον ποταμό.”
Διατηρεί την αντλία με δικά του έξοδα.
“Τα δέντρα βερίκοκων δεν χρειάζονται πολύ νερό, αλλά το βαμβάκι είναι πολύ διψασμένο. Θα δούμε πώς θα είναι τα έσοδά μας το φθινόπωρο,” λέει.
Συναντήσαμε τον Νεχματούλλο Μιρσαϊντοφ, δημοσιογράφο και ειδικό σε γεωργία και υδατικούς πόρους, σε ένα από τα τσάι στοιχήματα στα ακρογιάλια του ποταμού Syr Darya στο Χουκζάντ, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Τατζικιστάν. Μια δροσερή αύρα από τον ποταμό πρόσφερε ανακούφιση από την ψήστικη θερμοκρασίες των πεδίων.
Ο ειδικός λέει ότι οι πιέσεις στον ποταμό αυξάνονται λόγω της ξηρασίας, της συρρίκνωσης των χιονοκαταπέτων λόγω της κλιματικής αλλαγής και της ανεπαρκούς χρήσης του νερού, κυρίως από τους καλλιεργητές βαμβακιού.
“Το νερό του Syr Darya δεν χρησιμοποιείται με τον σοφό τρόπο. Σε ειδικότερες περιπτώσεις, χρησιμοποιείται αναποτελεσματικά στο Τουρκμενιστάν και στο Ουζμπεκιστάν, τα οποία καλλιεργούν σημαντικά περισσότερο βαμβάκι από ό,τι στο Τατζικιστάν,” λέει ο Μιρσαϊντοφ.
“Πιστεύω ότι ένας τρόπος να λυθεί το πρόβλημα τ
