Έκθεση στο MNU: Η Κεντρική Ασία μέσα από τα Μάτια Δυτικών Εξερευνητών

ΑΣΤΑΝΑ – Η πρώτη έκθεση στο πλαίσιο της σειράς «Η αντίληψη της Κεντρικής Ασίας μέσα από τα μάτια Δυτικών εξερευνητών και ταξιδιωτών του 19ου-20ού αιώνα» άνοιξε στις 29 Απριλίου στο Πανεπιστήμιο Μαξούτ Νάρικμπαγιεφ (MNU), παρουσιάζοντας τα έργα του διάσημου Ούγγρου ανατολιστή και ταξιδιώτη Άρμιν Βάμπερι.

Η έκθεση οργανώθηκε από κοινού από το MNU και την Πρεσβεία της Ουγγαρίας στο Καζακστάν, με στόχο την προώθηση της ιστορικής κληρονομιάς της Κεντρικής Ασίας μέσω της οπτικής Δυτικών εθνογράφων, ταξιδιωτών, ανατολιστών και γλωσσολόγων.

«Η έκθεση στο Πανεπιστήμιο Μαξούτ Νάρικμπαγιεφ είναι ένα σημαντικό γεγονός που αντικατοπτρίζει την ανάπτυξη της τουρκολογίας ως επιστημονικής πειθαρχίας και τη διαμόρφωσή της στην Ουγγαρία. Ο Άρμιν Βάμπερι, ένας από τους ιδρυτές της παγκόσμιας τουρκολογίας, αφιέρωσε τη έρευνά του στην αναζήτηση των προελεύσεων των ουγγρικών φυλών που εγκαταστάθηκαν στην Κεντρική Ευρώπη. Ήταν εκείνος που έκανε την ερώτηση που παραμένει επίκαιρη έως σήμερα: αν η ουγγρική γλώσσα ανήκει στην τουρκική ή στη φιννική γλωσσική οικογένεια. Τα έργα του Βάμπερι θεμελίωσαν τη πνευματική σύνδεση μεταξύ Ουγγαρίας και των λαών της Κεντρικής Ασίας, και χάρη στην έρευνά του, η αίσθηση συγγένειας μεταξύ Καζακσάν και Ουγγαρίας έχει διατηρηθεί έως σήμερα», δήλωσε ο Ούγγρος Πρέσβης στο Καζακστάν, Οττο Ιβάν Ρόνα, κατά την έναρξη της εκδήλωσης.

Το ταξίδι του Βάμπερι στην Κεντρική Ασία αποτύπωσε ζωντανές αφηγήσεις της καθημερινής ζωής, συνοδευόμενες από λεπτομερείς απεικονίσεις μνημείων όπως το μαυσωλείο του Χοτζά Αχμέτ Γιάσαουι στην Τουρκιστάν.

Η έκθεση περιλαμβάνει μια μοναδική έντυπη αντίτυπη της πρώτης έκδοσης του βιβλίου του Βάμπερι «Ταξίδι στην Κεντρική Ασία» που δημοσιεύθηκε το 1868, καθώς και μια συλλογή ιστορικών εικόνων που απεικονίζουν τη ζωή της περιοχής.

Ο Γιερκίν Τουκούμοφ, διευθυντής του Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών του Καζακστάν, τόνισε τον σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισαν οι Δυτικοί ταξιδιώτες και μελετητές—από τον Μάρκο Πόλο έως τον Θόμας Άτκινσον και τον Άρμιν Βάμπερι—στο να αποκαλύψουν την περιοχή στον κόσμο και να προάγουν το διάλογο μεταξύ Ανατολής και Δύσης.

Οι συμμετέχοντες στην εγκαινίαση της έκθεσης και ένα στρογγυλό τραπέζι. Φωτογραφία: Υπηρεσία Τύπου MNU.

«Ο Βάμπερι, μεταμφιεσμένος σε ταπεινό περιπλανώμενο δερβίση, διέσχισε τις καρδιές της Κεντρικής Ασίας με μεγάλο προσωπικό κίνδυνο—όχι για εκμετάλλευση, αλλά για κατανόηση· όχι για να επιβάλει, αλλά για να συνδεθεί. Το ταξίδι του δεν ήταν απλώς μια επιστημονική εκστρατεία—ήταν μια αναζήτηση ταυτότητας, α belonging, και μιας βαθύτερης σύνδεσης μεταξύ των λαών», είπε ο Τουκούμοφ.

«Κατέγραψε όχι μόνο τη γεωγραφία, αλλά τον ίδιο τον παλμό των προγόνων μας—τις γλώσσες τους, τις ιστορίες τους, και τα όνειρά τους. Τα έργα του θυμίζουν ότι η πραγματική ανακάλυψη δεν έγκειται σε χάρτες ή συνθήκες, αλλά στην ενσυναίσθηση, την αυθεντικότητα και τον αμοιβαίο σεβασμό. Η κληρονομιά του Βάμπερι είναι μια πολύτιμη κλωστή που συνδέει την κοινή ανθρώπινη ιστορία μας», πρόσθεσε.

Γυναίκες της Κεντρικής Ασίας όπως απεικονίζονται στις ταξιδιωτικές αφηγήσεις του Βάμπερι.

Ο Ολτζάς Μπερκινμπάγιεφ, διευθυντής του Τμήματος Δημόσιων Σχέσεων και εκπρόσωπος Τύπου του Υπουργείου Επιστημών και Ανώτατης Εκπαίδευσης του Καζακστάν, παρουσίασε τη σημαντική συμβολή του Βάμπερι στην περιοχή της Κεντρικής Ασίας.

Υπογραμμίζοντας τη σημασία του, ο Μπερκινμπάγιεφ παρέθεσε τα λόγια του διάσημου ιστορικού Μπαμπακούμαρ Χιναγιάτ:

«Μη διαθέτοντας ανώτερη εκπαίδευση, ο Βάμπερι άνοιξε τον δρόμο προς τη γνώση μόνος του και έγινε ο ιδρυτής του πρώτου τμήματος τουρκολογίας στον κόσμο. Έπαιξε κομβικό ρόλο στη θεμελίωση του ανατολισμού στην Ουγγαρία και πρόβαλε την ιδέα του Τουρανισμού. Η ικανότητά του στα Περσικά, τα Τουρκικά και τα Τσαγκατάι ήταν τέτοια, που οι συνομιλητές του δεν μπορούσαν να τον διακρίνουν από έναν γηγενή ομιλητή», έγραψε ο Χιναγιάτ.

Με κίνητρο την επιθυμία να ανιχνεύσει τις τουρκικές ρίζες του ουγγρικού λαού, ο Βάμπερι ταξίδεψε πρώτα στην Κωνσταντινούπολη σε ηλικία 20 ετών. Η ευχέρειά του στα Τουρκικά τον οδήγησε να γίνει γραμματέας του Υπουργού Εξωτερικών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, κατά τη διάρκεια της οποίας δημοσίευσε γλωσσολογικά έργα. Στα 29 του, ήταν αντίστοιχο μέλος της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών. Το 1862, η Ακαδημία χρηματοδότησε την εξόρμησή του στη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία—ένα δύσκολο ταξίδι για την εποχή. Μεταμφιεσμένος σε δερβίση, η βαθιά γνώση του για τις ανατολικές γλώσσες και κουλτούρα του επέτρεψε να ταξιδεύει μέσω της Τουρκίας και του Ιράν προς το Χανάτο του Χιβά και το Εμιράτο της Σαμαρκάνδης.

Στα έργα του Βάμπερι, οι γέφυρες εμφανίζονται ως ζωτικής σημασίας συνδέσεις εμπορίου, ταξιδιού και πολιτισμικής ανταλλαγής, αναδεικνύοντας τη ζωντανή καθημερινή ζωή της περιοχής.

Το αποτέλεσμα αυτής της εξόρμησης ήταν το βιβλίο «Μπούχαρα, ή Ιστορία του Μαβερανναχάρ από την Αρχαιότητα έως σήμερα». Το 1873, δημοσιεύθηκε στη Ρωσία στη μετάφραση του Παβλόφσκυ.

«Η αξία του βιβλίου έγκειται στο ότι ο Βάμπερι, στην ανάλυση του υλικού, στηρίχθηκε στα έργα των μεγάλων ιστορικών της Μεσαίας εποχής. Μελέτησε σε βάθος τα έργα των Ταμπαρί, Νεσχρί, Αμπού Μπακρ Νάσσχάι, Ασσάφ Μερχόντ, και γνώριζε καλά τα έργα του Χαφίζ Αμπρού και του Σαράφ αλ-Ντίν Αλί Γιάζντι», δήλωσε ο Μπερκινμπάγιεφ.

«Σε αυτό το πλαίσιο, η επιστημονική εισαγωγή των έργων ερευνητών στο επίπεδο του Άρμιν Βάμπερι είναι ένα σημαντικό βήμα προς την αναβίωση της ιστορικής συνείδησης. Τέτοιες προσωπικότητες μας δίνουν την ευκαιρία να δούμε την ιστορία μας από έξω—αντικειμενικά και βαθιά», πρόσθεσε.