Η χώρα τιμά τους ήρωες που έδωσαν τις ζωές τους για την ανεξαρτησία
Στις 6 Οκτωβρίου 1849, δέκα τρεις αξιωματικοί της Ουγγρικής Επανάστασης και Ανεξαρτησίας του 1848-1849 εκτελέστηκαν στην Άραντ (σημερινή Ρουμανία), και την ίδια ημέρα εκτελέστηκε η θανατική ποινή του πρώην Πρωθυπουργού Λάγιος Μπάτθιανι στο Πεστ. Η σειρά εκτελέσεων, που συγχρονίστηκε με την επέτειο της Εξέγερσης της Βιέννης, ήταν η κορύφωση των αντιποινών μετά την ήττα στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας, την οποία οι Ούγγροι λαός επισημαίνει κάθε χρόνο ως εθνική ημέρα πένθους, γράφει το Rubicon.Μετά την παραίτηση του Λουδοβίκου φον Βέλντεν στα τέλη Μαΐου, ο Γιούλιους Γιάκομπ φον Χάιναου, γνωστός ως η “Υαινά της Μπρέσιας”, έγινε ο νέος αρχιστράτηγος του Αυστριακού Αυτοκρατορικού Στρατού, και με εντολή του Φραντς Ίωσηφ Ι (επικρατούντος 1867-1916) ξεκίνησε μια σκληρή καταδίωξη των υποστηρικτών της ‘εξέγερσης’ στα κατεχόμενα εδάφη.
Οι Δέκα Τρεις Μάρτυρες της Άραντ επιλέχθηκαν από το δικαστήριο βάσει δύο κριτηρίων:
Πρώτον, όλοι είχαν ξεκινήσει τη στρατιωτική τους καριέρα ως αξιωματικοί στον Αυτοκρατορικό Αυστριακό Στρατό.
Δεύτερον, όλοι ήταν γνωστοί ότι είχαν ηγηθεί ανεξάρτητων στρατοστασίων μετά την δημοσίευση του Αυτοκρατορικού Διακήρυγματος της 3ης Οκτωβρίου 1848, όπου ο Φέρδινανδος Α’ της Αυστρίας διέλυσε αυθαίρετα το Δίαιτα της Ουγγαρίας.
Μπορεί να ειπωθεί ότι η δίκη ήταν σε πολλές περιπτώσεις μια συμπεριληπτική, καθώς η θανατική ποινή των αξιωματικών είχε ήδη αποφασισθεί στον κύκλο του Χάιναου πριν τις δίκες. Οι κατηγορούμενοι δεν είχαν δίκαιη δίκη, αφού η κατηγορία εκπροσωπούσε επίσης τη “άμυνα”, και η απόφαση τους επικοινωνήθηκε δύο μέρες πριν την εκτέλεση. Στις 26 Σεπτεμβρίου, το δικαστήριο εξέδωσε θανατική ποινή με κρέμαση σε όλους τους αξιωματικούς, όπως επιθυμούσε ο Χάιναου, αλλά σε τέσσερα περιστατικά (Βίλμος Λάζαρ, Αριστείδης Δέσφεβυ, Κώστας Σβάιντελ και Έρνο Κις), η ποινή εξελίχθηκε σε θανατική ποινή με σφαίρα.
Παράλληλα με τους αξιωματικούς, το αυστριακό δικαστήριο δίκασε επίσης τον Κόμη Λάγιος Μπάτθιανι, τον πρώην πρωθυπουργό της πρώτης υπεύθυνης κυβέρνησης της Ουγγαρίας, ο οποίος, εκτός από την εξέγερση, κατηγορήθηκε επίσης ότι είχε συμμετάσχει στην οργάνωση της Εξέγερσης της Βιέννης της 6ης Οκτωβρίου 1848. Αν και στην περίπτωση του Μπάτθιανι η θανατική ποινή ήταν επίσης απόλυτο, οι δικαστές αρχικά νόμιζαν ότι ο Αυτοκράτορας θα αμνηστεύσει αργότερα τον ΚόμηΧϊ. Αυτό δεν συνέβη, καθώς πριν τη δίκη, η οποία ήταν επίσης νομικά αμφισβητήσιμη, ο Φραντς Ίωσηφ Ι έδωσε το “πάσο” στον Χάινα, ώστε να εκτελέσει τις ποινές και να του παραδώσει τον κρατούμενο.
Ο Χάινα είχε επιμείνει στο να επιλέξει το πιο ταπεινωτικότατο μέσο εκτέλεσης, την κρέμαση, αλλά ο Μπάτθιανι κατάφερε να προκαλέσει πληγές στον εαυτό του με ένα μαχαίρι που έφερε η γυναίκα του, κάτι που έκανε αδύνατη την εκτέλεση της ποινής, έτσι εκτελέστηκε με σφαίρα.
Ο Χάινα προσπάθησε επίτηδες να συγχρονίσει την εκτέλεση του πρώην Πρωθυπουργού και των δεκατριών αξιωματικών ώστε να συμπίπτουν με την επέτειο της Εξέγερσης της Βιέννης και τη δολοφονία του Αυτοκράτορα Πολεμικού Υπουργού Θεόδωρου Φραντς, Κόμισσου Μπάιλετ φον Λατούρ στις 6 Οκτωβρίου,
Ήταν σε αυτή τη θλιβερή ημέρα που στην Άραν: στις 5:30 π.μ., κατόπιν διαταγής του Χάιναου, οι τέσσερις αξιωματικοί που καταδικάστηκαν σε θάνατο με σφαίρα – Λάζαρ, Δέσφεβυ, Κις και Σβάιντελ, με τη σειρά τους – εκτελέστηκαν πρώτα, ακολούθησαν από τους στρατηγούς που ήταν να κρεμαστούν. Στις 6 π.μ., ο Έρνο Πόλτενμπεργκ άνοιξε τη σειρά, ακολούθησαν ο Ιγνάτσ Τέρεκ, ο Γιώργος Λάνερ, ο Κάρολυ Κνέζιτς, ο Γιόζεφ Ναγκυσάντορ, ο Κόμης Κάρολυ Λάινινγκεν-Βέστερμπουργκ, ο Λάγιος Αούλιχ, και ο Γιάνος Ντάμιανιχ. Έτσι επιβλήθηκε η πιο τρομερή τιμωρία στον Κάρολυ Βέτσεϊ, που έπρεπε να παρακολουθήσει τον θάνατο των συντροφιών του. Αφού το έκανε, δεν είχε κανέναν να αποχαιρετήσει.
Σύμφωνα με μάρτυρες, οι δεκατρείς μαρτυρημένοι αξιωματικοί αντιμετώπισαν με θάρρος τους εκτελεστές τους, οι οποίοι άφησαν τα πτώματα έξω μέχρι το βράδυ σαν αποτρεπτικό μέτρο.
Με τη δολοφονία των μαρτύρων της Άραν και του πρώτου υπεύθυνου πρωθυπουργού, οι αντιποινών που οργάνωσε ο Χάινα φτάνουν στην κορύφωσή τους, προκαλώντας έντονα συναισθήματα όχι μόνο στην Ουγγαρία αλλά και προκαλώντας διαμαρτυρίες σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Αν και μιλάμε για δεκατρείς μάρτυρες της Άραν, μπορούμε να περιλάβουμε περισσότερους τρεις που εκτελέστηκαν όχι στις 6 Οκτωβρίου 1849, αλλά πριν (Νόρμπερτ Όρμαι – 22 Αυγούστου 1849) και μετά (Λάγιος Καζίνσυ – 25 Οκτωβρίου 1849, και Λούντβιχ Χαουκ – 19 Φεβρουαρίου 1850).
