Kıbrıs Müzakere Sürecinin Zaman Çizelgesi: Tarihi ve Mevcut Durumu Anlamak

Kıbrıs kırk yılı aşkın süredir bölünmüş bir ülke. Ada, 1974’te Yunan Ordusu liderliğindeki bir askeri darbenin ardından güneyde Kıbrıslı Rumlar ve kuzeyde Kıbrıslı Türkler olmak üzere iki ente ayrıldı. O zamandan beri Kıbrıs müzakere süreci, iki taraf arasındaki anlaşmazlıklar nedeniyle çeşitli tekliflerin başarısız olduğu uzun ve çalkantılı bir tarihe sahip oldu. İşte Kıbrıs müzakere sürecinin, tarihin ve mevcut durumun anlaşılmasının bir zaman çizelgesi. 1974 – 15 Temmuz’da Yunan ordusu Kıbrıs’ta hükümeti devirmek için Türkiye’nin müdahalesine yol açan bir darbe düzenledi ve Kıbrıslı Türkler Kıbrıs’ın kuzeyinde kendi devletlerini ilan ettiler. 1983 – Kıbrıslı Türkler, sadece Türkiye tarafından tanınan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin bağımsızlığını ilan ettiler. 1997 – Birleşmiş Milletler (BM), Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk liderler arasındaki Kıbrıs müzakerelerinin ilk turunu kolaylaştırdı. 2004 – Annan Planı olarak bilinen BM destekli çözüm planı Kıbrıs’ta referanduma sunuldu. Kıbrıslı Rumlar bunu reddederken, Kıbrıslı Türkler onayladı. 2008 – BM, iki taraf arasında yeni bir müzakere turu başlattı ve yönetişim, güç paylaşımı ve ekonomi gibi bazı kilit konularda anlaşma sağlandı, ancak çözüme ulaşılamadı. 2017 – İki tarafın liderleri Nikos Anastasiades ve Mustafa Akıncı, BM’nin yardımıyla müzakereleri yeniden başlatma konusunda anlaştılar. 2018 – Türkiye’nin Kıbrıs’ın münhasır ekonomik bölgesinde gaz sondajı yapmak için gemiler göndermesi ve gerginliğe yol açması üzerine müzakereler askıya alındı. 2019 – BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, iki lider arasında görüşmeler yaptı ancak ilerleme kaydedilmedi. Müzakereler bir kez daha başarısız oldu. 2020 – Kıbrıs müzakere süreci, COVID-19 salgını nedeniyle durma noktasında kalırken, Türkiye Doğu Akdeniz’de gaz aramaya devam ederek durumu daha da karmaşık hale getiriyor. Kıbrıs’ın yeniden birleşme müzakereleri sürecine ilişkin mevcut durumun geçmişten farklı olmadığı görülüyor. BM tarafından kolaylaştırılan müzakere turlarına rağmen, Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk liderler arasındaki gerilimler ve anlaşmazlıklar, bir barış anlaşmasına yönelik her türlü ilerlemeyi engellemeye devam ediyor. Türkiye’nin çatışmaya müdahil olmaya devam etmesiyle, müzakere sürecinin geleceğinin ve adanın yeniden birleşmesinin nasıl sonuçlanacağı belirsizliğini koruyor. Bununla birlikte, BM her iki tarafı da müzakerelere katılmaya ve barışçıl bir çözüm için çalışmaya teşvik etmeye devam ediyor.