Moğolistan’ın Ruhani Liderlik Arayışında Çin’in Tutumu
Bir sonraki Jebtsundamba Khutuktu arayışı, Pekin’in Çin sınırları dışında bile Tibet Budizmi üzerinde kontrol sağlama arzusuyla karmaşıklaşıyor.
Tibet Budizmi (kaynak: Bing AI)
Moğolistan’ın bir sonraki ruhani lideri Jebtsundamba Khutuktu’nun peşinde koşması, Çin’in artan hakimiyetinin ülkenin din işlerine gölge düşürmesiyle, perde arkasında yüksek riskli bir güç ve nüfuz oyununa dönüştü.
Moğolistan’daki Tibet Budizmi’nin en yüksek rütbeli lamasını temsil eden unvan, 2012’de 9. Jebtsundamba’nın vefatından bu yana boştu.
9. Jebtsundamba’nın halefini yalnızca Dalai Lama’nın tanımasını istemesine rağmen, Çin görünüşe göre Moğolistan’ı yeni bir lideri kabul etmeden önce onayını almaya dürtüyor.
Bu taktik, Çin’in Budizm’i sınırlarının ötesinde kontrol etme stratejisinin bir parçası ve Moğolistan yapbozun çok önemli bir parçası.
Budizm, Moğolistan’ın kültürü, tarihi ve egemenlik ve demokrasi fikirleriyle derinden iç içe olduğundan, ülkenin ekonomik ve jeopolitik geleceği dengede.
Jebtsundamba Khutuktu, Tibet Budist hiyerarşisindeki en önemli üçüncü figürdür ve bir sonraki Dalai Lama’nın tanınmasında önemli bir rol oynayacaktır. Çin, kendi Çin yanlısı Dalai Lama’yı kurmayı hedefliyor ve bu da 10. Jebtsundamba’nın ardıllıktaki rolünü çok önemli hale getiriyor.
Pekin’in tehlikeli bir ayrılıkçı olarak gördüğü şu anki Dalai Lama, Moğolistan’ı birçok kez ziyaret ederek birkaç dini soylu ve enkarnasyonu teşhis etti.
2016’daki son ziyaretinde, Çin’in öfkesini ve diplomatik bir uyarıyı çeken yeni Jebtsundamba’yı belirleme törenini gizlice gerçekleştirdiği düşünülüyor. O zamanlar Çin, Moğolistan’dan ithal edilen emtialara harçlar koydu ve bir sınır kapısından Çin’in kuzey bölgesine geçen mallardan ek nakliye masrafları talep etti.
Bir sonraki Jebtsundamba Khutuktu’yu belirleme süreci, Çin’in katılımı dışında bile zorluklar ve karmaşıklıklarla dolu.
Bogd Khan olarak da bilinen Sekizinci Jebtsundamba (kaynak: Wikipedia)
Siyasi entrikanın etkisi, seçim süreciyle iç içe geçmiş durumda. Dikkate değer bir örnekte, eski bir milletvekilinin ve etkili bir iş kadınının torunu 10. Jebtsundamba olarak tanımlandı.
Önde gelen siyasi ve ticari figürlerin seçime dahil edilmesi, sürecin şeffaflığı ve bütünlüğü hakkında soru işaretleri uyandırarak, seçilen liderin ruhani otoritesini potansiyel olarak baltalamaktadır.
Sonuç olarak, bir sonraki Jebtsundamba Khutuktu arayışı sadece dini bir mesele değil, aynı zamanda Moğolistan’daki daha geniş siyasi ve sosyal dinamiklerin bir yansımasıdır.
Moğolistan, karmaşık çıkarlar ağında dikkatli bir şekilde gezinmeli ve bir sonraki ruhani liderini dikkatle tanımalıdır. Çin, Dalai Lama’nın ziyaretinin ardından 2017’de Moğolistan’a karşı ticari ve ekonomik önlemler almasa da, bu hassas dini konuya stratejik bir yaklaşım esastır.
Bir sonraki Jebtsundamba Khutuktu arayışı, dini önemi aşarak siyasi, ekonomik ve jeopolitik bir savaş alanına dönüşüyor.
Amar Adiya, Moğolistan Haftalık haber bülteninin kurucusu ve yazı işleri müdürüdür.
Artificial intelligence has reinterpreted this news for you.
The search for the next Jebtsundamba Khutuktu, the spiritual leader of Mongolia, has turned into a high-risk power and influence game behind the scenes, with China’s increasing dominance casting a shadow over the country’s religious affairs. The title, representing the highest ranked lama in Tibetan Buddhism in Mongolia, has been vacant since the death of the 9th Jebtsundamba in 2012. While the Dalai Lama only recognized the 9th Jebtsundamba’s successor, China reportedly urges Mongolia to get its approval before accepting a new leader. This tactic is part of China’s strategy to control Buddhism beyond its borders, and is a crucial piece of the puzzle in Mongolia. As Buddhism is deeply intertwined with Mongolia’s culture, history, sovereignty and democracy ideals, the country’s economic and geopolitical future is at stake. The next Jebtsundamba Khutuktu is the third most important figure in the Tibetan Buddhist hierarchy and will play a significant role in recognizing the next Dalai Lama. China aims to appoint its own China-friendly Dalai Lama, making the role of the 10th Jebtsundamba’s successor all the more crucial. The current Dalai Lama, whom Beijing views as a dangerous separatist, has visited Mongolia several times, identifying several religious nobles and incarnations. The process of identifying the next Jebtsundamba Khutuktu is difficult and complicated even without China’s involvement. Political intrigue is intertwined with the election process. In a notable example, a former MP’s and influential businesswoman’s granddaughter was identified as the 10th Jebtsundamba. Involving prominent political and commercial figures raises questions about the transparency and integrity of the process, potentially undermining the spiritual authority of the chosen leader. As a result, the search for the next Jebtsundamba Khutuktu is not just a religious issue, but also a reflection of wider political and social dynamics in Mongolia. Mongolia needs to navigate carefully in the complex web of interests and carefully select its next spiritual leader. China’s strategic approach is essential to this sensitive religious issue, even though it did not take any commercial and economic measures against Mongolia following the Dalai Lama’s visit in 2017. The search for the next Jebtsundamba Khutuktu is turning into a battleground beyond its religious significance, becoming a geopolitical, economic and political game.
