Ulan Batur’da Sokak Evsizliğinin Durumu

Evsizlik sorunu, yoksulluk, uygun fiyatlı konut eksikliği, akıl hastalığı, bağımlılık ve daha fazlasını içeren çok sayıda faktör tarafından yönlendirilen karmaşık bir sorundur. Peki ya Ulan Batur’daki evsiz nüfusun durumu?

Yeni bir araştırma raporu Asya Kalkınma Bankası’nın raporu, bu dışlanmış topluluğun karşılaştığı zor koşullara ışık tutuyor ve bulgular hem üzücü hem de aydınlatıcı.

Başkent Sosyal Refah Dairesi tarafından yapılan araştırmaya ve Asya Kalkınma Bankası’nın yakın zamanda yayınladığı rapora göre, Aralık 2020 itibarıyla Ulan Batur şehrinde 1.375 sokak evsizi yaşıyordu.

Bu kişilerin yüzde 79’u erkekti ve yarısından fazlası 18-45 yaşları arasındaydı ve yaklaşık yüzde 40’ı 46-59 yaşları arasındaydı.

Sokaktaki evsizlerin yaklaşık yarısı 1-5 yıl, yüzde 24’ü 6-9 yıl ve yüzde 2’si 10 yıldan uzun süredir evsizdi. Sokaktaki evsizlerin yaklaşık yüzde 80’inin Ulan Batur semtlerinden birinde ikamet adresi kaydı vardı.

Küreselleşmenin bir yerden bir yere taşınmayı kolaylaştırdığı bir dünyada, Ulan Batur’daki evsiz nüfusun hikayesi, hareketliliğin her zaman ilerleme anlamına gelmediğini hatırlatıyor.

Şehir, son on yılda neredeyse iki katına çıktı ve şimdi Moğolistan’ın toplam nüfusunun yaklaşık yarısına ev sahipliği yapıyor.

Sokağın üçte ikisinden fazlası, şehirdeki evsiz nüfusun ikamet kaydı olmadan oraya göç etmesi, mücadelelerini daha da kötüleştirdi.

Bu bireyler genellikle eğitimsizdir ve okuma yazma oranı ulusal ortalamanın 6,6 puan altındadır. Yarısı boşanmış veya ayrılmış ve çok azı çocuklarıyla herhangi bir temas kurmuşken, büyük bir kısmı da parçalanmış ailelerden muzdarip.

Ancak endişe verici olan bu bireylerin sadece demografik profilleri değil, günlük varoluşlarının acı gerçeğidir.

Sokaktaki ortalama bir evsiz yaklaşık on yıldır sokaklarda yaşıyor ve çoğunun evsiz kalmadan önce bile ev diyebilecekleri sabit bir yeri yok. Sıcak mevsimlerde genellikle apartman merdivenlerine ve giriş alanlarına sığınırlar, soğuk mevsimlerde ise geçici barınaklara güvenmek zorunda kalırlar. Temiz su gibi en temel ihtiyaçlara erişim bile sürekli bir mücadeledir ve çoğu bunun için çeşitli kaynaklardan dilenmek zorunda kalır.

Fiziksel ve zihinsel sağlıkları da kötü durumda, şaşırtıcı bir şekilde %74,8’i fiziksel acı çekiyor ve aralarında yüksek düzeyde bir sakatlık var.

COVID-19 salgını, yalnızca %11’den fazlasının virüse yakalanmasıyla ve önemli bir kısmının belge eksikliği ve ayrımcılık nedeniyle sağlık hizmetlerine erişememesiyle yaşadıkları zorlukları artırdı.

Evsiz nüfusun istihdam ve gelir durumu, endişe verici derecede düşük bir istihdama katılım oranı ve ulusal ortalamanın iki katı olan bir işsizlik oranı ile eşit derecede kasvetli. Kayıt dışı istihdam yaygındır ve ortalama gelirleri ulusal ortalamanın önemli ölçüde altındadır.

İnsanları sokaktaki evsizliğe götüren yollar karmaşık ama bir şey açık: mevcut sistem çalışmıyor.

Örneğin, yeniden geliştirme planı ger (şehrin yarısından fazlasının merkezi ısıtmaya erişimi olmayan, yetersiz hizmet verilen semtlerde yaşadığı) yeni apartman kompleksleri ile ve ger 2010’larda ilçelere gaz arzı başarısız oldu. Kötü tasarlanmış ger yeniden geliştirme programı nedeniyle, bazı insanlar evsiz kaldı ve birkaçı zorla tahliye edildi.

Geçici barınaklar biraz rahatlama sağlayabilir, ancak bunlar bir çözüm olmaktan uzaktır ve birçoğu hayatta kalmak için restoranlardan gelen atık yiyeceklere ve sivil toplum kuruluşlarından gelen hayır kurumlarına güvenmek zorunda kalmaktadır.

Ulan Batur’daki evsiz nüfusun durumu hepimiz için bir uyarıdır çünkü net kuralların, etkili istişarenin ve izlemenin olmaması, sakinleri başta yeterli barınma hakkı olmak üzere insan hakları ihlallerine karşı savunmasız bırakabilir.

Amar Adiya Genel Yayın Yönetmeni Moğolistan Haftalık, her hafta siyasi analiz ve iş zekası üzerine bir İngiliz bülteni. Aynı zamanda Washington merkezli stratejik danışmanlık firması BowerGroupAsia’da bölge direktörüdür ve Fortune 500 şirketlerinin Asya Pasifik bölgesindeki politikaları anlamalarına ve şekillendirmelerine yardımcı olmaktadır.